Bezoek!

Heel langzaam is de sneeuw aan het verdwijnen. (Dit is geschreven begin mei.) Met pasen konden we nog langlaufen, inmiddels is ook van de hoge toppen de meeste sneeuw weg. Het schijnt dat de echte skifanaten bij Åfjord (40 km. verderop) terecht kunnen, maar wij gaan ze opbergen en halen de zwembroeken uit de kast. In Nederland was vandaag de eerste stranddag, zagen we. Ook hier voorspellen ze morgen warm weer, een graad of 18. Maar vorige week is er nog sneeuw gevallen....

Toch zijn hier ook al een tijd tekenen van lente. De kinderen hebben een tijd geleden op school in de vakantie, onder begeleiding van hun leraar Noors, nestkastjes gemaakt, in één ervan is een mezenpaar getrokken. Op de foto zie je een van de mezen in de rechterhoek aan de onderkant zitten op een tak.

Wij zitten iedere dag met spanning naar de tuin te kijken. We hebben dit huis midden in de winter gekocht. Wat er allemaal gaat groeien en bloeien, is dan ook een verrassing.

Het voetbalseizoen is weer begonnen. Anne Lieke heeft haar eerste wedstrijden alweer gespeeld. Over het algemeen wordt hier wat ruwer gespeeld dan in Nederland. Ze moest er eerst aan wennen, maar krijgt ondertussen steeds meer plezier in het duw- en trekwerk. De club in het dorp, hecht trouwens wel grote waarde aan 'fair play' en opbouwend commentaar. De trainer van Anne Lieke liep tijdens een wedstrijd tegen het naburige Rissa naar de coach van de tegenstander, om hem te vertellen dat 'we' er hier niet van gediend zijn van de manier waarop hij zijn team aansprak. Die vond hij kennelijk te negatief. De coach matigde zijn toon vervolgens. Alle teams zijn gewend om elkaar aan het einde van de wedstrijd te bedanken voor de wedstrijd.

Nou komt dat laatste misschien wat vreemd over op ons Nederlanders, maar het past wel in de bedank-cultuur van de Noren. Het is gebruikelijk, zeker onder de oudere generatie, om elkaar als begroeting te bedanken. "Takk for sist" (bedankt voor laatst) zegt men vaak tegen elkaar. En bij het weggaan op je werk, of op school, zeg je "Takk for i dag" (bedankt voor vandaag). Aan het einde van het journaal zegt de nieuwslezer "Takk for meg" (bedankt voor mij), en het is normaal dat je een presentatie met dezelfde woorden afsluit. En tussendoor mag je ook je eigen gelegenheidsbedankje verzinnen. Dat wordt hier als beleefd ervaren.

Sytze is ondertussen aan het overstappen naar atletiek. De samenstelling van het team waar hij in speelde is veranderd, en dat vindt hij geen verbetering. Hij heeft er minder plezier aan, en is begonnen met atletiek. Sinds deze week de buitentrainingen weer begonnen zijn, is dat haast niet meer met elkaar te combineren, dus ik denk dat het gauw afgelopen is met voetballen.

In de afgelopen maand hebben we op school drie keer een oudergesprek gehad. Nou ja, het heet oudergesprek, maar het is een gesprek over de voortgang op school tussen leerkracht en kind. We waren daar al wel min of meer op voorbereid, in de bovenbouw van de school in Nederland was het ook de gewoonte dat het gesprek ging tussen de kinderen en de leerkracht. Als ouder ben je bij zo'n gesprek aanwezig, hier en daar stel je een vraag ter verduidelijking of geef je een aanvulling. Ineens zijn de kinderen dan heel groot en zelfstandig. Het gesprek begint met een terugblik over de afgelopen tijd, daarna worden er afspraken gemaakt over veranderingen en aanpassingen. Alle drie onze kinderen hebben het gesprek zelf gevoerd. Uiteraard in het Noors. Dat was voor geen van de drie een probleem. Niet te geloven hoe snel dat is gegaan!
Alle drie doen ze het goed op school.

Over ons gewone leven valt steeds minder te vertellen. De meeste dingen hebben we ondertussen al een keer gedaan, daarmee wordt het voor ons minder spannend. Lieuwe heeft voor de tweede keer een Sammenspill (uitvoering) gehad van de muziekschool, Anne Lieke zong in een achtergrondkoortje op een Beatles avond het refrein van Yellow Submarine....

Sytze is twee dagen te gast geweest op de Videregående skole. Volgend jaar sluit hij de Ungdomsskole af, die bestaat uit 10 klassen. Hij doet dan examen. Hij zet zijn opleiding voort op de Videregående skole. In de komende tijd mag hij dan ook gaan bepalen wat hij wil gaan doen. Hij is naar de oriëntatie muziek, dans en drama geweest. Dat is een van de drie richtingen die de mogelijkheid bieden om na de drie jaar van de Videregående skole door te stromen naar een vervolgopleiding in het hoger onderwijs of op de universiteit. Het lijkt een hele leuke richting te zijn, Sytze was er dan ook enthousiast over. Helaas wordt die met opheffing bedreigd, omdat de school moet bezuinigen vanwege dalende leerlingaantallen. Zo zonde....
Het verdere aanbod op de school in Botngård is gevarieerd. Er zijn 8 vakgerichte opleigingsrichtingen (bouw, elektro, service, gezondheidszorg etc) die hier verzorgd worden, naast de drie voorbereidende opleidingen waar ik al over vertelde. Van een aantal ervan wordt alleen het eerste jaar hier gegeven. Voor het vervolg zou je naar een van de naburige gemeenten moeten.

Met Lieuwe zijn we naar een presentatie van de schietvereniging en de turoriënteringvereniging geweest. Wij vinden vooral het laatste erg leuk, Lieuwe was dol op het schieten. Hij kreeg er geen genoeg van.

 

Maar goed, toen hij genoeg had geschoten, wilde hij ook nog wel even mee met ons om wat van die posten te zoeken. Hij deed  het wel voor ons.

Heel bijzonder was dat begin mei mijn ouders zijn geweest. Beide zijn ze halverwege de tachtig. Ze hebben het aangedurfd om samen met mijn broer Jan in een camper hierheen te reizen.

Ter voorbereiding heeft Folmer nog even snel een vloer gelegd in de grote kamer beneden (stua), toen hadden we een prachtige logeerkamer klaar. En daar kwamen ze!

Met Folmer zijn verjaardag waren ze bij ons. Wat was dat leuk! Sytze had de taart gebakken, Anne Lieke had hem versierd. Een kunstwerk. Sytze en Anne Lieke hebben allebei op school kooklessen, wij kunnen regelmatig profiteren van hun kunsten. Iedereen was blij dat er weer eens familie op een verjaardag was.

 

Verder hebben we wat rondgetoerd door Bjugn en Ørland. Wij hadden dat na de winter ook nog niet gedaan. Dat was weer genieten van het prachtige landschap.
Het was overwegend koud, er is zelfs nog sneeuw gevallen. Er waren prachtige wolkenluchten.

En

 Vermoeiend was het wel, al die indrukken...

Maar ook erg leuk om alles eens te kunnen (laten) zien.

Veel te vlug was het alweer tijd om naar huis te reizen. Jan zijn schoonvader, de vader van Clara, overleed in de tijd dat ze hier waren. Het was haalbaar om terug te reizen, en dan op tijd voor de begrafenis te zijn. Dat hebben ze vervolgens gedaan.

O ja, de oplossing van de foto op de voorlaatste blog was isbrodd. Die klem je onder je schoenen wanneer het glad is buiten, zodat je niet uitglijdt. Heel goed Jasper, al had jij wel een voorsprong op derest, omdat jij ze aangehad hebt. En pa en moe, jullie hadden het ook goed.
De afgelopen winter hebben we hier toch een hoog gehalte valpartijen geconstateerd, met alle breuken die daarmee gepaard gaan.
Wordt binnenkort vervolgd. Ik loop een beetje achter, de mussen vallen ondertussen van het dak. Zo warm is het.

Boodschappen

Deze keer wil ik eens iets vertellen over het vervullen van de meest basale levensbehoeften: daarin vervullen de supermarkten een grote rol.

Wij hebben in Botngård de keuze uit 4 verschillende supermarkten. Ja, dit lees je goed. Een dorp met ongeveer een tiende van het aantal bewoners van Haren, heeft de beschikking over 4 verschillende supermarkten. Wij hebben in het dorp

de Rema 1000,

de Rimi,  

 

de Coop

en de Kiwi.

En allemaal zijn ze qua grootte vergelijkbaar met de Albert Heijn in Haren. In het kader van de inburgering, omdat we grootverbruikers zijn, (dus een besparing wordt al snel interessant omdat je van alles veel verbruikt), én omdat we voorlopig rond moeten zien te komen van één inkomen, heb ik alle plaatselijke supermarkten aan een grondig onderzoek onderworpen. Ik moet zeggen, ik kom eigenlijk wel in alle vier. In de ene supermarkt wat vaker dan de andere, maar toch. Allemaal hebben ze hun eigen assortiment, waarin ze zich net weer onderscheiden van hun concurrenten. Je loopt overigens zo van de één naar de ander. De onderste drie liggen op een steenworp afstand van elkaar, en dan hoef je niet ver te kunnen gooien, voor de Rema moet je 200 meter verder lopen.

De dagelijke boodschappen in Noorwegen zijn duur. Kwamen we in Nederland als gezin rond met een bedrag van rond de 700 euro per maand, in Noorwegen zijn we 2x zoveel kwijt. In het begin kochten we van alles de Euroshopper variant, maar na verloop van tijd bedachten we dat we weer gewoon de keuzes moesten gaan maken die we in Nederland ook maakten. Soms is dat de goedkope variant, en wanneer het echt uitmaakt qua smaak, de duurdere uitvoering.

In de Coop hebben ze het meest uitgebreide assortiment groenten. Daar verkopen ze in het najaar (na oud en nieuw wordt het assortiment schraler) boerenkool, spruitjes, rode kool en bietjes, en zelfs sperziebonen uit Kenia. Die laatste laat ik links liggen, sinds ik ontdekt heb dat ze in elke supermarkt wel degelijk sperziebonen hebben: namelijk in de diepvries. En die zijn veel betaalbaarder. (Bij de Kiwi NOK 9 per 250 g., bij de Rimi NOK 23) Opletten op de prijs kan je een aanzienlijke besparing opleveren. De courgettes van de Coop kosten op het ogenblik een kleine 30 NOK (= €4,20), terwijl ze in de Rimi voor nét geen NOK 12 (= € 1.80)  liggen. In het begin dat we hier woonden heb ik in de haast een courgette bij de Rema 1000 gekocht, voor 49 NOK; ik was toen nog niet zo bedreven in het omrekenen van de valuta, en schrok me buiten te pletter toen ik besefte dat ik € 7,- voor een matig smakelijk uitziende courgette had betaald.
De verschillen kunnen dus aardig oplopen, het courgettevoorbeeld is bepaald niet uniek. Voor de kerst  overkwam het me weer eens, toen ik boodschappen deed bij de Coop. Bij de uitstalling voor de kerst, met allerlei lekker uitziende koekjes en chocola zocht ik een pak koekjes uit waarvan de inhoud me toelachte. Het pak had bescheiden afmetingen, laat er 200 of 250 gram in gezeten hebben. Ik kon geen prijs ontdekken en dacht, alla, zo'n vaart zal het niet lopen. Toen ik buiten stond en de kassabon bestudeerde omdat ik nieuwsgierig was wat ik er nou voor betaald had, ontdekte ik dat deze onbezonnenheid NOK 69  had gekost, oftewel € 9.80. Goed ze waren lekker, daar niet van. Maar het waren hele gewone koekjes. We bakken ze zelf lekkerder.

De Rema 1000 heeft ook weer dingen, waarvoor ik er speciaal heen ga. Ze hebben een interessante non-food afdeling, lekker brood, en het meest uitgebreide assortiment meelsoorten van allemaal. En ik las onlangs in een prijsvergelijking in de krant, dat een kant en klare pizza Grandiosa bij de Rema 1000 NOK 29.70 kost, en bij de Coop NOK 40.50. Dat ga ik volgende week even zelf controleren. Het grootste prijsverschil werd gevonden bij de kant-en-klare gehaktballen, die bij de Rema 1000 59.80 zou kosten, en voor precies dezelfde ballen, ook zelfde merk, ben je bij de Rimi NOK 86.30 kwijt. Nou nemen wij eigenlijk nooit kant en klare ballen af, maar toch. Het kan nooit kwaad om dit te weten.

Bij de Rimi kom ik, omdat dat de enige supermarkt is waar ze (afbak)croissantjes verkopen. Hier in het buitenland hang je wellicht wat sterker aan je rituelen die je had in je thuisland: wij aten in Nederland iedere zondag croissantjes en zelf geperst sinaasappelsap. Die sinaasappelsap bleek niet te handhaven, die komt nu uit een pak en is vervangen door Frokostjuice (ontbijtsap, een mengeling van sinaasappel-, appel, wortel- en citroensap, maar bij een ander merk is dat weer annanassap. Natuurlijk proberen we ze van alle winkels, die ook weer allemaal een eigen merk voeren.) Maar die croissantjes, tja.... In de maanden dat we hier zijn heb ik ze een keer kant en klaar kunnen kopen, voor de rest vallen we terug op de afbak versie van de Rimi (of evt. de Europris, maar die zit in de zelfde winkelgalerij en daar zijn ze weer iets duurder, en het testpanel thuis beoordeelde beiden in een vergelijkend onderzoek als even lekker. Ze halen het lang niet bij die van de Albert Heijn of bakker Haafs, maar het gaat ook een beetje om het idee.) De Rimi heeft ook, als enige winkel, regelmatig vlees dat, dichtbij de uiterste verkoopdatum, voor de helft van de prijs verkocht wordt. Omdat je daarmee het gezinsbudget aardig kunt ontzien, ga ik ook om die reden regelmatig struinen bij de Rimi.

De Kiwi is interessant omdat ze regelmatig om onduidelijke redenen grote partijen van het een of ander voor de helft van de oorspronkelijke prijs aanbieden. Zo hebben we al twee keer een grote slag geslagen bij een winkelwagentje vol met afgeprijsde chocoladerepen. Zoals ik al zei, we zijn grootverbruikers. (Sinds ik een stukje chocola als middel introduceerde om een erg vermoeide Lieuwe te stimuleren zijn dagelijkse bladzijde uit leesboek Tuba Luba te lezen, is dat min of meer een ritueel geworden. En nu wordt er regelmatig, ook door de groteren, om een "Tuba Luba chocolaadje" gebedeld wanneer er huiswerk gemaakt moet worden. En dan vaak 's avonds een stukje bij de thee.. reken maar uit!) Die stapel is inmiddels al weer bijna op. Maar ik zag dat er deze week alweer een leuke aanbieding is bij de Coop....

Bij de Rema 1000 en de Coop lopen de meeste winkelaars. Bij de Rimi is het beduidend minder druk. De Kiwi wekt de indruk een noodlijdende winkel te zijn, ook al vanwege de winkelwagens vol afgeprijsde waar. Het is er nooit druk.
Boodschappen doen in Botngård vind ik geen zware opgave. Zelfs op zaterdagmiddag ga ik fluitend de winkel in. Laatst was ik op een zaterdag rond een uur of 5 in de Rimi de enige klant.

 

Mocht het assortiment in Botngård ons niet aanstaan, dan hebben wij altijd nog de mogelijkheid om uit te wijken naar het naburige Brekstad, dat een kilometer of 14 verderop ligt en qua inwoneraantal vergelijkbaar is met Botngård. Daar kunnen we ook nog naar de Coop mega, de Ica en de Bunnpris (die ook op zondag beperkt open is), naast de  Rema 1000 en de gewone Coop die wij hier ook hebben. Al zijn die twee volgens de krantemeneer of mevrouw, wel de 2 duurste winkels die Noorwegen rijk is.
Toch heb ik ook mijn kanttekeningen bij de prijsvergelijking. Opvallend is, dat de Rema 1000 in alle 7 categoriën de goedkoopste is. Doorgestoken kaart? In ieder geval ben ik na het lezen van de test onmiddellijk naar de Rema 1000 gegaan, om sinaasappels van NOK 9.80 een kilo te halen. Ze waren er uiteraard niet. Maar er lagen wel sinaasappels van NOK 23. Precies dezelfde prijs als bij de Kiwi, de Rimi en de Coop...